عقد لازم
رئیس قوه قضاییه میتواند زمانی که رای قطعی صادر شد، آراء خلاف بین شرع را رد کند تا مجددا رسیدگی شود.
اصولا جامعه قانونگذار، اغلب عقود را عقود لازم تلقی کرده است. وقتی قرارداد منعقد شد، باید تا انتهای تعهد عمل شود.
حتی اگر امضای جعلی شده باشد و یا حق فسخ وجود داشته باشد.
اگر طرفین قرارداد فوت کنند، همچنان قرارداد پابرجاست و ورثه به عنوان قائم مقام، باید به آن عمل کنند.
عقد جایز
درست برعکس عقد لازم، با اینکه قرارداد بوده و برای انعقاد نیازمند دو طرف می باشد، برای انحلال به دو طرف نیازی نیست.
قانون گذار برای عقد لازم یک تبصره قرار داده است. مبحثی در قانون مدنی به نام خیارات، مربوط به اختیار فسخ معامله وجود دارد. این زمانی است که قانون گذار برای طرفین حقی قائل شده و پیش بینی کرده است که نیازی به توافق و قرارداد ندارد.
مثلا پیش بینی میشود اگر قراردادی بسته شد و چک طرف مقابل تسویه نشد، فروشنده حق فسخ دارد. یا اینکه اگر خریدار روز موعود به محضر نیامد، فروشنده حق فسخ دارد. اینها شروطی هستند که در قرارداد ذکر می شود. اما خیارات در قرارداد ذکر نمی شوند.
خیار عیب
اصل براین است که طبق قانون، وقتی کالایی خریداری می شود، سالم باشد.
ممکن است مال معیوبی را مثل خرید و فروش ماشین های اسقاطی با توافق بخریم. ولی زمانی که ماشینی را از یک کمپانی و یا نمایشگاه خریداری می کنیم، اصل بر سالم بودن آن است که درونی و داخلیست.
بعد از خرید و عقد قرارداد یا حتی تنظیم سند، متوجه می شویم که ماشین مشکلی جدی دارد و طرف مقابل این عیب را پنهان کرده و نگفته است. اگر فرد خریدار را فریب دهد، خیار تدلیس به حساب می آید.
با اینکه فروشنده خریدار را فریب نداده است، حق فسخ در قرارداد وجود دارد.
اولین کار و بهترین راهکار، تامین دلیل طبق نظر کارشناسی است تا روند کار سریع تر پیش رفته و نیازی به دادگاه نداشته باشد. کارشناس تشخیص می دهد که در زمان تاریخ انجام معامله، عیب مورد بحث وجود داشته است.
خریدار بعد از تامین دلیل، دادخواست داده و اعلام فسخ میکند. درواقع نوعی ایقاع به حساب می آید. خریدار اعلام می کند که ماشینی که در آن تاریخ به من فروخته شده، مشکل داشته پس من قرار داد را فسخ می نمایم.
اگر دوطرف راضی به توافق باشند، امکان دادن تفاوت قیمت و یا تعویض جنس وجود دارد.
قانون به دو دسته عامره و تفسیری تقسیم میشود. براساس قانون عامره، نمی توان با فرد دیوانه قرارداد بست و آن را فسخ کرد، چراکه اساسا بستن قرارداد با دیوانه باطل است. اما وقتی جنسی از شهر دیگری خریداری میشود، قرارداد منعقد شده و فرد مالک آن جنس است.
اگر کالا در راه ارسال دچار عیب شود، برای خریدار این حق وجود دارد که قرارداد را فسخ نماید. با اینکه از ابتدا کالا آسیبی نداشته، ولی چون زمانی که هنوز به دست خریدار نرسیده حادث شده، حق فسخ وجود دارد. پس خیار عیب پنهانی است.
زمان خیارات فوری بوده و فوریت آن به عرف واگذار میشود. مثلا یک سال بعد از خرید ماشین، خریدار اعتراض کند که در زمان خرید، ماشین عیبی داشته است. در اینجا به عرف نگاه میشود و اگر حتی حق با خریدار باشد، از او پذیرفته نیست.
ادامه دارد
تهیه شده در واحد تحقیق و توسعه
کلوپ معماران و سازندگان
