مجموعه ساختمان های اداری وزارت نفت فرهاد احمدی

عنوان پروژه: مجموعه ساختمان های اداری وزارت نفت
کاربری: اداری
موقعیت: تهران
سال ساخت: 1381
متراژ: 250000 مترمربع
مقیاس: بسیار بزرگ ( بیش از 5000 متر مربع )
وضعیت اجرایی: مسابقه
کارفرما یا سازنده: شرکت نفت

توضیحات پروژه مجموعه ساختمان های اداری وزارت نفت

این طرح که ظاهراً جزء چهار طرح منتخب اولیه بوده است از لحاظ پایداری مورد توجه ژوری قرار گرفته اما به دلیل نتیجه شکلی که ساختمانهای اداری معمول را تداعی نمی کند کنار گذاشته می شود . طرح با همکاری مهندسین مشاور بتل مک کارتی(Battle McCarthy) که از گروه های شناخته شده جهانی در زمینه طراحی پایدارمی باشند تکمیل گردید، ایشان طرح تهیه شده و ایده های آنرا ویژه و بدیع تعبیر نموده و در نظام (BREEAM) که در آن ساختمانها از دیدگاه پایداری بررسی می شوند طرح را عالی ارزیابی نمودند. در این طرح نیز مسأله شناخت و توجه و به ویژگی های خاص بستر و در آمیختن بنا با مقرطرح به ترتیبی که از حداکثر استعدادهای آن بهره مند شود دنبال گردیده است . در طراحی ابتدا تلاش گردید تا علی رغم ابلاغ محدوده های طرح مانند قطعه بندی ها معمول شهری که در منطقه عباس آباد نیز رخ داده است ، تفکر کلان تری دنبال گردد بررسی وضعیت زمین و سوابق آن نشان می داد که مقر طرح یکی از سه دره پر اهمیت تپه های عباس آباد بوده که ظاهراً ًدیویسً نیز در طرح قبل از انقلاب این دره را به صورت فضای سبز در نظر گرفته بوده است . بنابر این:

• دره مقر طرح، که در شرایط کنونی دگرگون شده، به عمق مورد نیاز لایروبی گردیده و به ارتفاع تپه در جداره جنوب شرقی افزوده شد.
• بواسطه وجود آثار یک شیار در جداره جنوب شرقی ، بازسازی آن به صورت دو تپه که بایک دره جدا می شد شکل گرفت .
• در هماهنگی های انجام شده با شهرداری راه حل پیوستن بلوک های مجاور به شرط عدم قطع شبکه های شهری پذیرفته شد ، لذا بوسیله دو تونل و یک پل محور شرقی تداوم یافت .
• ورودی به پارکینگ در پائین ترین نقطه رقوم زمین یعنی در ضلع جنوبی در نظر گرفته شد تا از شیب مسیر برای دسترسی به پارکینگ های زیر زمینی کاسته شود .
• بواسطه آب تحت الارضی بستر طرح که از آن عمیق تر میشد به صورت آب نمای وسیعی در نظر گرفته شد.
• برای فراهم ساختن سطح مورد نیاز در عمق زمین ، دیوارهای حائل طراحی شد که بواسطه شیارهای افقی درآن و اجرای پشت بندها از داخل و اضافه کردن جعبه های گیاه ، بین آنها یک دیواره سبز در این بخش ایجاد شد که با نشت آب به صورت طبیعی آبیاری می شد و به کمک شمع های مورب ضخامت بسیار نازکی نسبت به ارتفاع پیدا می کرد .
• برای پاسخ گوئی به برنامه طرح که حجم آن بیش از 6 برابر سطح زمین و حدود 600% تراکم را طلب می کرد ، ابتدا دیاگرام حجمی به صورت یک مکعب درنظـر گـرفته شـد که می توانست سطحی برابر زمین و ارتفاع برابر شش طبقه داشته باشد ، که نتیجه آن از مقیاس نامطلوبی از ساخت و ساز خبر می داد ، (ضوابط منطقه عباس آباد ، حداکثر سطح اشغال را 50% ، حداکثر ارتفاع را بیست طبقه تعیین نموده و ضابطه یک به دو را برای هرم عقب نشینی در نظر گـرفته بود ) بـرای رسیدن به تنـاسبات و سطح اشغـال متعـادل گزینه های گوناگونی وجود داشت ، که مورد مطالعه و کنار گذارده شد . بالاخره در طرح نهایی حدود 30 درصد از کل زمین اشغال و 70% به صورت فضای طبیعی اتمام یافت .
• برای تقلیل حجمم زیاد برنامه و فرا مقیاس آن ، درنظر گرفته شد تا بخش هایی از کارکردهای خدماتی (پارکینگ ها ، موتورخانه ، انبارها و…… در زیر کل سطح زمین دفن شوند ، (پیروی درخواست کارفرمابه دلیل امنیتی پارکینگ در خارج از زیر بخش اصلی ساختمان در نظر گرفته شد) و بخش های دیگر مانند (رستورانها ، مرکز خرید ، مهد کورک ، کلینیک ، بانک و …) در زیر سطح توپولژیک و تپه ماهوری محوطه در جبهه شرقی مستقر گردید .
• برای حصول به رفتار خورشیدی ، ایجاد سایه در جبهه جنوب شرقی ، افزایش دریافت انرژی درضلع غربی ، افزایش دید و سطح نما در ضلع شمالی ، تقلیل جداره جنوبی ، تمرکز در منظر ایجاد شده درجبهه جنوب شرقی ، اجتناب از ریزش آلودگی در نمای جنوب شرقی ، قرار گیری جداره غربی در ضابطه هرم عقب نشینی ، ایجاد یک خندق ایمنی و فاصله با خیابان ضلع غربی ، تخلیه و جمع آوری آب باران ، ایجاد باغ تخت ها و فضای گل خانه ای در زیر سقف شیب دار که به صورت باطری خورشید عمل می نمایند، شیب مناسب جهت استقرار مبدل های انرژی خورشید (نوارهای فتوولتائیک)، ایجاد حس حرکت و پویایی در ساختمان ، القای حسی نمادین و بالاخره تسبیح به خورشید در موقع طلوع که در دیدگاه اشراقی این دیار دیشه دارد ، حجم منشوری در راستای قطر عمود به وتر منشور، به سوی جنوب شرق دوران کرد.
• سپس ، حجم منشوری توسط 50 میله طویل توخالی و شفاف مانند (شعاعهای نور) متخلخل گردید ، این لوله ها که عمود بر سطح فوقانی منشور و با مقطع مربع طبقات میانی را درمنشور قطع می کردند ، در مقیاس هر طبقه همچون حیاطکهای خلوت مرکزی حس شده و در مقیاس کلان ، مانند میله های نور، نمای ویژه ای برای ساختمان ایجاد می نمودند .
• برای پیوستن بنا به حلقه های شهری و دنبال نمودن مفهوم تواتر در شهر و جهت پاسخ گفتن به دستورالعمل طرح جامع منطقه عباس آباد که محوری پیاده ای را از ایستگاه مترو به میدان پیشه و فرهنگ پیشنهاد می کرد ، با ایجاد یک شکاف درمنشور که بتدریج از سوی شمال غرب به جنوب شرق فراخی می یافت و با طرح یک پل که از میان این شکاف به آن سوی دریاچه و پارک میرسید، این ارتباط شهری مقدور گردید .
• یک صفحه مستطیل شکل هوشمند با زاویه سقف و با فاصله از آن روی ساختمان و محوطه را پوشانده، تا بدین ترتیب سطوح شفاف سقف و جداره جنوب شرقی بنا را که در ساعات یا فصولی تحت تابش نامطلوب قرار می گیردرا حفاظت نماید .

13- جدارهای منشور کاملاً شفاف درنظر گرفته شده است، صفحات سقف، نمای شمالی و جنوب شرقی از پنجره های دولایه شیشه ای ساخته شده است ، که با جزئیاتی در مرکز طبقات به دریچه های تعویض هوا در کف ها متصل می شوند ، و هیچگونه مانع و یا قابی دید یکپارچه و شفاف به بیرون یا بالعکس را مخدوش نمی کند .